Het aantal vrijwilligers dat komt helpen bij een hartstilstand is sterk toegenomen. Vorig jaar reageerde ruim 80 procent van de opgeroepen burgerhulpverleners positief, terwijl dat in 2019 nog maar 60 procent was. Dat blijkt uit cijfers van HartslagNu, de organisatie die de verspreiding en het gebruik van AED’s stimuleert.
Een AED (Automatische Externe Defibrillator) is een apparaat dat een stroomstoot kan geven aan het hart van iemand met een hartstilstand, waardoor het hartritme kan worden hersteld. Hoe sneller een AED wordt gebruikt, hoe groter de kans op overleving. Daarom is het belangrijk dat er voldoende AED’s beschikbaar en toegankelijk zijn in heel Nederland, en dat er genoeg vrijwilligers zijn die een AED kunnen bedienen.
Hartveilige zones
De Hartstichting streeft ernaar om van heel Nederland een zogenaamde hartveilige zone te maken, zodat mensen met een hartstilstand buiten het ziekenhuis binnen 6 minuten de juiste hulp krijgen. De stichting zegt dat er 30.000 defibrillatoren nodig zijn die permanent beschikbaar en toegankelijk zijn voor optimale hulp. Nu zijn er ongeveer 15.000 geregistreerd. Op deze site kun je zien hoeveel AED’s er per postcodegebied zijn aangemeld.
De Hartstichting roept ook op om bestaande AED’s te registreren of er samen met buren een aan te schaffen. “Je wilt eigenlijk dat zo’n apparaat ergens aan de buitenkant van een woning hangt”, zegt Hartstichting-directeur Floris Italianer in het NOS Radio 1 Journaal. Met een beschermkast erbij kost het 1000 tot 1600 euro. “Dat is goed te doen, daar hebben we onderzoek naar gedaan. Als een buurt het echt wil, is het zo geregeld.”
De Hartstichting denkt dat met dat hogere aantal defibrillatoren, en met de 235.000 burgerhulpverleners die er al zijn, jaarlijks 2500 levens gered kunnen worden. Burgerhulpverleners zijn vrijwilligers die kunnen reanimeren en enige ervaring met een defibrillator hebben. Zij staan ingeschreven bij HartslagNu en zijn als vrijwilliger oproepbaar bij een calamiteit.
Opkomstpercentage oproepen
Er zijn wel regionale verschillen in de beschikbaarheid en bereikbaarheid van AED’s en vrijwilligers. In de grote steden is het aantal geslaagde oproepen over het algemeen het laagst. In Amsterdam bijvoorbeeld komt maar in 64 procent van de oproepen een vrijwilliger. Ook Den Haag en Rotterdam scoren laag, beide met 71 procent. Dat beeld zie je terug bij de provincies: in Noord- en Zuid-Holland is het opkomstpercentage het laagst, terwijl Limburg, Overijssel, Gelderland en Utrecht boven de 90 procent zitten.
Ook zijn er grote verschillen per gemeente in het percentage inwoners dat binnen 500 meter van een AED woont, de norm die de Hartstichting aanhoudt. Uit een analyse van de locaties van alle 25.840 geregistreerde AED’s blijkt dat 15,6 miljoen Nederlanders hemelsbreed binnen 500 meter van een AED wonen. In Landsmeer bedraagt het percentage inwoners binnen 500 meter van een AED bijvoorbeeld maar 52 en ook Westerwolde scoort met 57 procent laag. Daartegenover staan elf gemeenten waar het percentage boven de 99 ligt. Kijken we per provincie naar het percentage inwoners dat binnen 500 meter van een AED woont dan scoort Friesland het slechtst en Zuid-Holland het best.
Meer vrijwilligers nodig
Om de opkomstcijfers te verhogen moeten er nog meer vrijwilligers worden aangetrokken. Per dag worden er gemiddeld bijna 3000 burgerhulpverleners opgeroepen in Nederland. In stedelijke gebieden is de norm dat er in een straal van twee kilometer rond het slachtoffer 100 vrijwilligers worden opgeroepen om er vijf ter plaatse te krijgen. In landelijke gebieden ligt de norm op 60 vrijwilligers binnen twee kilometer. Gemeten over het hele land zijn bij 81 procent van de AED’s minimaal 60 vrijwilligers beschikbaar. In bijna 20 procent van de AED’s is dat dus niet zo. Per provincie zijn er wel forse verschillen. In Friesland zijn bij procent van de AED’s minimaal 60 vrijwilligers geregistreerd en in Zuid-Holland ligt dat op 93 procent. Als we naar de gemeenten kijken, dan zijn er vijf gemeenten waar geen enkele AED de 60 vrijwilligers haalt. Dat zijn Schiermonnikoog, Terschelling, Vlieland, Noord-Beveland en Sluis.
Reanimatie binnen zes minuten vergroot de kans op overleving. De overlevingskans is gestegen van 9 procent in de jaren negentig tot bijna 25 procent. “Het is belangrijk om je te realiseren dat als je zo’n apparaat in de buurt hebt, je in korte tijd levens kan redden”, zegt Italianer. “Iedere minuut telt.”
Vindbaarheid van de AED
Maar hoe bewust zijn de Nederlanders van de aanwezigheid en toegankelijkheid van de AED’s in hun omgeving? Uit een peiling van de Hartstichting blijkt dat een derde van de Nederlanders niet weet waar de dichtstbijzijnde AED in hun directe omgeving hangt. En als ze het wel weten, is het de vraag of de defibrillator niet achter een gesloten kantoor- of winkeldeur hangt. In Zuid-Holland is slechts de helft van de AED’s 24 uur per dag beschikbaar. In Drenthe en Noord-Brabant is dat een kleine 80 procent.
De Hartstichting vindt dat dit beter moet en wil dat iedereen weet waar de dichtstbijzijnde AED is en of deze altijd toegankelijk is. De stichting roept mensen op om de AED’s in hun buurt te checken en te registreren op de website van HartslagNu. Zo kunnen de burgerhulpverleners sneller en makkelijker een AED vinden als ze worden opgeroepen.
Bronnen: nos.nl, HartslagNu